30 / 328
SUNUŞ
30
DÜNYADA VE
TÜRKIYE’DE 2014
DIŞ TICARET AÇIĞI 2014 YILINI 84,5 MILYAR ABD
DOLARI SEVIYESINDE TAMAMLADI
2014 yılında dış ticaret açığında belirgin bir toparlanma
yaşanmıştır. Söz konusu iyileşmede ithalattaki azalışın
yanı sıra ihracattaki artış etkili olmuştur. Özellikle altın
ithalatındaki gerileme, 2014 yılında ithalatın azalmasında
belirleyici rol oynamıştır. Euro Bölgesi ülkelerinde henüz
belirgin bir ekonomik toparlanma yaşanmamasına karşın,
dış ticaret ortaklarımızdaki çeşitlendirmenin de etkisiyle
ihracatın dış ticaret açığına olumlu katkısı 2014 yılında
belirginleşmiştir. Ayrıca 2014 yılında zayıf iç talep de dış
ticaret açığındaki gerilemede etkili olmuştur.
2015 yılında özellikle petrol fiyatlarının dış ticaret açığına
yapacağı olumlu katkıyı, artan iç talep sebebiyle petrol
hariç ithalatta görülebilecek yükseliş sınırlandırabilecektir.
Böylelikle yıllık dış ticaret açığının 2015 yılını 79,8
milyar ABD doları seviyesinde tamamlayacağı tahmin
edilmektedir.
2014 YILINDA ENFLASYON GIDA FIYATLARINDAN
KAYNAKLI YÜKSEK SEYRETMIŞTIR
Enflasyonun son dönemlerdeki performansına bakıldığında,
2014 yılında nispeten yüksek bir seyir izlemiş olduğu
dikkat çekmektedir. 2014 yılında enflasyonun hareketinde
gıda fiyatları ve döviz kurundaki gelişmeler belirleyici
olmuştur. Yılın son çeyreğine girildiğinde azalan emtia
fiyatları ise enflasyona olumlu katkı sağlamıştır. Enflasyon
sepetinde en yüksek paya sahip olan ve 2014 yılında
yaşanan kuraklık sebebiyle artan gıda fiyatları, enflasyon
üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturmuştur. Olumsuz hava
koşulları da meyve ve sebze fiyatlarında tarihsel seyrinin
üzerinde artışlar görülmesine neden olmuştur. Ayrıca
2014 yılında elektrik ve doğal gaza iki yıl sonra ilk defa
zam yapılmış olması da enflasyonun yükselmesinde
etkili olan nedenlerden biri olmuştur. Öte yandan 2014
yılının ikinci yarısında petrol fiyatlarında başlayan düşüş
ise enflasyonu düşüş yönlü etkilemiş ve enflasyonun yılı
TCMB’nin son Enflasyon Raporu’ndaki yılsonu beklentisi
olan %8,9’un altında %8,17 seviyesinde sonlandırmasında
etkili olmuştur.
2015 yılında petrol fiyatlarının seyri, kurdaki gelişmeler ve
gıda fiyatlarındaki hareketliliğin enflasyonda belirleyici rol
oynaması beklenmektedir. Aralık ayında enflasyonun aylık
ve yıllık bazda düşmesi ve yanı sıra üretici fiyatlarındaki
azalışlar ile baz etkisinin de katkıları, 2015 yılının başı
itibarıyla manşet enflasyonda aşağı yönlü hareketlerin
devam etmesini muhtemel kılmaktadır.
CARI IŞLEMLER AÇIĞI 2014 YILINDA DIŞ TICARETTEKI
TOPARLANMANIN ETKISIYLE 45,8 MILYAR ABD DOLARI
SEVIYESINE GERILEMIŞTIR
2013 yılında 65 milyar ABD doları ile Gayri Safi Yurt İçi
Hasıla’nın (GSYH) %7,9’una ulaşan yıllık cari işlemler açığı,
2014 yılında 45,8 milyar ABD doları seviyesine gerilemiştir.
2014 yılında cari işlemler açığındaki gerilemede, dış ticaret
açığındaki toparlanma belirleyici olmuştur. Özellikle parasal
olmayan altın ithalatındaki düşüş cari işlemler açığının
iyileşmesine önemli katkıda bulunmuştur. Ayrıca turizm
gelirlerindeki artışla yaşanan döviz girişi cari işlemler
açığını olumlu etkilerken FED’in 2014 yılı Ekim ayında
tahvil alım programını sonlandırması, döviz girişindeki
artışın geçen yıla göre sınırlı kalmasına neden olmuştur.
Haziran ayından beri düşüş yaşayan petrol fiyatlarındaki
gerilemenin, Kasım ayı sonunda yapılan OPEC toplantısının
ardından hız kazanması enerji ithalatı yüksek Türkiye gibi
gelişmekte olan ülkeler açısından olumlu algılanmaktadır.
Önümüzdeki dönemde düşen petrol fiyatlarının cari
açığa olumlu katkıda bulunması beklenmektedir. Ancak,
2015 yılında artması beklenen yurt içi talebin bu etkiyi
sınırlandırabileceği düşünülmektedir. Cari işlemler
açığının 2015 yılını ise 41 milyar ABD doları seviyesinde
tamamlaması beklenmektedir.
TCMB, PARA POLITIKASINDAKI SIKI DURUŞUNU
SÜRDÜRMÜŞTÜR
Fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarı da gözeten
bir politika izleyen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
(TCMB), 2014 yılında da faiz ve faiz dışı araçları birlikte
kullanmaya devam etmiştir. 2013 yılsonunda başlayan ve
2014 yılı başlarında devam eden iç ve dış piyasalarda risk
algılamasını olumsuz etkileyecek gelişmelerin yaşanması
sonucu, Türk lirasında belirgin değer kaybı yaşanırken
risk priminde sert artışlar görülmüştür. Bu bağlamda
TCMB parasal sıkılaştırma yönünde sert bir faiz artışına
2014 yılında dış ticaret açığında belirgin bir toparlanma
yaşanmıştır. Söz konusu iyileşmede ithalattaki azalışın yanı
sıra ihracattaki artış etkili olmuştur.
45,8
MILYAR ABD DOLARI
Yıllık cari işlemler
açığı 45,8 milyar ABD
doları seviyesine
gerilemiştir.