31
BÖLÜM I: SUNUŞ
ikinci ve üçüncü çeyrek dönemlerinde giderek
artmıştır. Böylece 2015 yılının ilk dokuz aylık
döneminde 2014 yılının aynı dönemine göre
%3,4 büyüyen Türkiye ekonomisi, beklentilerin
üzerinde bir performans sergilemiştir. 2014
yılının başında iç tüketimi kısıtlamaya yönelik
kamu otoritelerince alınan makro ihtiyati
önlemler bireysel kredi kartı kullanımında
ve tüketici kredilerinin yavaşlamasında etkili
olurken hanehalkı tüketimini de düşürmüştü.
2015 yılının ilk çeyreğinden başlamak üzere
hanehalkı tüketiminde yaşanan artışta, söz
konusu makro ihtiyati kısıtlamaların 2015 yılı
başında bir miktar gevşemesi etkili olmuştur. Bu
bağlamda hanehalkı tüketim harcamalarındaki
yükseliş 2015 yılının ilk dokuz aylık döneminde
büyümenin 2014 yılının aynı dönemine kıyasla
yüksek gerçekleşmesinde etkili olmuştur. Geçen
yıl kuraklık gibi olumsuz hava koşulları nedeniyle
daralma gösteren tarım sektöründe bu yıl hava
şartlarının normale dönmesi ve geçen yıldan
gelen baz etkisiyle görülen iyileşme de 2015
yılı büyümesinin yüksek gerçekleşmesinde
etkili olmuştur. Böylece, gayrisafi yurt içi
hasıladaki payı küçük olsa da tarım sektörü en
hızlı büyüyen sektörler arasında yer almıştır.
Yılın son çeyreğine güçlü başlangıç yapan ve
büyümenin öncülü olarak görülen sanayi üretimi
yılın son çeyreğinde büyümeyi destekleyecektir.
Ayrıca seçim belirsizliğinin bitmesiyle
yatırımların hız kazanmış olmasının, pek çok
farklı sektörü de etkileyen bir sektör olan inşaat
sektöründe görülen toparlanmanın ve ihracatta
görülmeye başlanan iyileşmenin önümüzdeki
dönemde ekonominin geneline sağlayacağı
katkı önemli görünmektedir. Bu bağlamda
Türkiye ekonomisinin 2016 yılını OVP hedefi
olan %4 oranında büyüyerek tamamlaması
beklenmektedir.
İŞSIZLIK ORANI 2015 YILI EKIM
AYI ITIBARIYLA %10,5 OLARAK
GERÇEKLEŞMIŞTIR
İşsizlik oranı 2015 yılının ekim ayı itibarıyla
mevsim etkilerinden arındırılmamış
verilere göre %10,5, arındırılmış verilere
göre %10,6 olarak gerçekleşmiştir. İşsizlik
oranı ekim ayı verisi ile birlikte mart 2015
tarihinden bu yana en yüksek seviyesine
çıkmıştır. 2015 yılında ekonomik aktivitede
yaşanan canlanmaya karşın, işsizlik oranında
beklenen azalma yaşanmamıştır. 2015
yılı ekim ayı itibarıyla mevsimsellikten
arındırılmış verilere göre tarım, sanayi ve
hizmet sektörlerinde tarihsel ortalamaların
üstünde istihdam artışı sağlanmıştır.
2016 yılında büyüme performansındaki
beklenen artışın işsizliği azaltıcı rol oynayacağı
öngörülmektedir. Son yıllarda özellikle kadınların
katılımındaki artışın etkisiyle işgücünde
yaşanan artışın 2016 yılında da devam etmesi
ise işsizlik oranında yaşanabilecek düşüşü
sınırlayabilecektir. Ayrıca asgari ücrette yapılan
artışın kayıt dışı istihdamı bir miktar artıracağı
ve bunun işsizlikte de bir miktar artışa neden
olabileceği düşünülmektedir.
etmektedir. Özel sektör yatırımlarında ise üçüncü
çeyrekte bir yavaşlama yaşanmış olmasına
karşın yılın ilk iki çeyreğindeki artış üçüncü
çeyrekteki azalışı telafi etmiştir.
2015 yılının ilk dokuz aylık döneminde
ihracatta bir önceki yılın aynı dönemine göre
%1 oranında düşüş yaşanırken, ithalatta
aynı dönemde %1,4 artış yaşanmıştır. TL’de
2015 yılında 2014 yılına göre yaşanan
değer kaybı ihracatı olumsuz etkilerken,
ithalatın artmasında belirleyici olmuştur.
Böylece 2014’ün ilk dokuz aylık döneminde
büyümeye en yüksek katkıyı yapan net
ihracat, 2015’in ilk dokuz aylık döneminde
azalış yönlü katkı yapmıştır.
Hizmet sektörü ise 2015 yılının ilk dokuz aylık
döneminde GSYH içinde %59,1 paya sahip
olurken, 2014’ün aynı dönemine göre %4,4
büyüme kaydetmiştir. 2015 yılının ilk dokuz
aylık döneminde büyümeye en yüksek katkı
2,61 puan ile hizmet sektöründen gelmiştir.
Hizmet sektörünün altındaki finans ve sigorta
faaliyetleri sektörü yılın ilk çeyreğinde başlayan
güçlü görünümünü devam ettirmiş ve ilk dokuz
aylık dönemde bir önceki yılın aynı dönemine
göre %10 büyüyerek büyümeye 1,34 puan
katkı yapmıştır. 2015 yılının ilk üç çeyreğinde
bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,9
oranında büyüyen tarım sektörü ise gayrisafi
yurt içi hasıladaki payı küçük olsa da en hızlı
büyüyen sektörler arasında yer almış ve böylece
söz konusu dönemde tarım sektörünün GSYH
büyümesine katkısı 0,82 puan olmuştur. 2014
yılında kuraklık gibi olumsuz hava koşulları
nedeniyle daralma gösteren tarım sektöründe bu
yıl hava şartlarının normale dönmesi ve geçen
yıldan gelen baz etkisi tarım sektörünün büyüme
oranına katkısının yüksek gerçekleşmesinde
etkili olmuştur. 2014 yılının ilk dokuz aylık
döneminde %3,5 büyüyen ve büyümeye en
yüksek katkıyı yapan sektörlerden biri olan
imalat sanayi sektörünün ise 2015 yılında bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,5 büyüdüğü
ve büyümeye yaptığı katkının bir miktar azaldığı
görülmüştür.
Genel olarak bakıldığında reel GSYH verileri,
2015 yılının ilk çeyreğinde 2014 yılına
göre daha düşük bir büyüme performansı
sergilemiş olsa da büyüme performansı yılın
IŞSIZLIK ORANI
(%)
16
14
12
10
8
6
55
50
45
40
İşsizlik Oranı (Mevs. Arınd., %)
İşgücüne Katılım Oranı (Mevs. Arınd., %, sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
Nis.14
Eki.14
Nis.15
Eki.15
