İÇ DENETİM FAALİYETLERİ

Teftiş Kurulu Başkanlığı, Yönetim Kurulu’ndan doğrudan aldığı yetkiyle, Banka’nın faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacıyla sistematik, disiplinli ve risk-temelli bir yaklaşım tesis ederek bağımsız ve objektif güvence ve danışmanlık faaliyetleri yürütmektedir. Başlıca amacı; Banka faaliyetlerinin Bankacılık Kanunu’na ve ilgili diğer mevzuat ile Banka içi strateji, politika, ilke ve hedefler doğrultusunda yürütüldüğü hususu ile yönetişim, iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerinin etkinliği ve yeterliliği konusunda üst yönetime güvence sağlamak olan iç denetim sistemini kurmak ve işletmektir.

Bu kapsamda, iç sistemler kapsamındaki birimler dâhil olmak üzere Bankanın Genel Müdürlük birimlerinin, yurt içi ve yurt dışı şubelerinin, iştirakleri ve bağlı ortaklıklarının faaliyetleri ile destek hizmeti alınan kişi ve kuruluşların faaliyetlerinin, Bankacılık Kanunu ve diğer yasal düzenlemeler ile iç mevzuat, strateji, politika, ilke ve hedeflere uygunluğunun değerlendirilmesi; mali verilerin doğruluğuna ve kaynakların korunmasına yönelik uygulamalar ile yönetişim, iç kontrol ve risk yönetim sistemlerinin etkinliği ve yeterliliğinin gözden geçirilmesi çerçevesinde denetimler gerçekleştirmektedir.

Ek olarak, personelin usulsüz ve mevzuata aykırı işlemleri ile üçüncü kişilerin Bankaya karşı gerçekleştirdikleri hile ve dolandırıcılık işlemlerine yönelik inceleme ve soruşturma faaliyetini de yerine getirmektedir.

Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen güvence faaliyetleri, yerinden denetim ve merkezden denetim olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilmektedir. Yerinden denetim faaliyetleri, Bankanın hedef ve stratejileri doğrultusunda, kaynak planlaması dikkate alınarak risk odaklı hazırlanan yıllık denetim planı çerçevesinde, birim, şube, iştirak, bağlı ortaklık ve destek hizmeti alınan kişi ve kuruluşlarda yürütülmektedir. Merkezden denetim ise, şube ve birimlerde risk oluşturabilecek durumların önceden oluşturulan risk senaryoları çerçevesinde erken tespit edilerek kısa zamanda önlem alınmasına yönelik bilgi işlem destekli uzaktan denetim teknikleri ile gerçekleştirilmektedir.

Bilgi sistemleri ve bankacılık süreçleri üzerinde yer alan iç kontroller, risk odaklı bir bakış açısıyla, olasılık, etki ve önemlilik kriterleri esas alınarak değerlendirilmekte ve denetlenen kontrollerin etkinliği ve yeterliliği konusunda denetim kanıtları temin edilerek makul güvence verilmektedir.

İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Raporunda kullanılan verilerin doğruluğu, sistem ve süreçlerin yeterliliği ile veri, sistem ve süreçlerin doğru bilgi ve analize imkân verip vermediği hususu Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından belirlenecek usul ve esaslar denetime tabi tutulmaktadır.

Yıllık olarak hazırlanan denetim planı kapsamında denetime giren şube ve Genel Müdürlük birimlerinde; ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, 14001 Çevre Yönetim Sistemi, ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi ve ISO 22301 İş Sürekliliği Yönetim Sistemi’ne uyum değerlendirilmektedir.

Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca gerçekleştirilen denetim, inceleme ve soruşturma çalışmaları sonucunda; tespit edilen hususların düzeltilmesine, hataların tekrarlanmamasına yönelik tedbirlerin alınmasına, süreçlerin iyileştirilmesi ve iç kontrol sisteminin geliştirilmesine yönelik öneriler getirilmekte ve bunlarla ilgili alınan aksiyonlar belirli periyotlarla takip edilmektedir.

Aksiyon tarihlerinde iş birimleri tarafından alınan düzeltici eylemler kontrol edilmekte; düzeltici eylem bulguyu gidermekte yeterliyse bulgu kapatılmakta, yeterli değilse aksiyon tarihi verilmek suretiyle izlenmeye devam edilmektedir. Denetimler neticesinde tespit edilen hususların giderilmesine yönelik olarak iş birimleri tarafından girilen projeler, proje kapsamının bulguyu gidermekte yeterli olup olmadığı noktasında değerlendirilmekte, eksiklik veya hata bulunması durumunda düzeltilmesini sağlamak amacıyla ilgili iş birimine görüş bildirilmektedir.

Müfettişler tarafından Banka personeline, ihtiyaç duyulan ve talep edilen çeşitli konularda eğitim verilmektedir.

Sürekli mesleki gelişim ilkesi çerçevesinde, Müfettişlerin mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlayan Banka içi ve Banka dışı eğitimler planlanmakta ve özellikle uluslararası sertifikaların edinilmesini teşvik etmek amacıyla eğitim alınması sağlanmaktadır.

Teftiş Kurulu Başkanlığı, Türkiye İç Denetim Enstitüsü’nün (TİDE), iç denetimde farkındalık yaratmak amacıyla düzenlediği “Farkındalık Ödül Töreni”nde, İç Denetçi Sertifikasyonu’na verdiği önem nedeniyle “Sertifikasyon Farkındalığı Ödülü”ne ve iç denetim mesleğinin ihtiyacı olan eğitimli iş gücünün yaratılması ve mesleğin gelişimi konusunda gerçekleştirdiği çalışmalar nedeniyle “Sürekli Mesleki Gelişim Farkındalığı Ödülü” ne 2019 yılından beri her yıl üst üste layık görülmektedir.

Bunun dışında, özel uzmanlık gerektiren denetim faaliyetleri öncesinde Müfettişlerin eğitim alması sağlanarak alanında uzmanlaşmış, deneyimli Müfettiş kadrosu oluşturulması sağlanmakta ve denetimin kalitesi arttırılmaya çalışılmaktadır.

2022 yılı İç Denetim Planı kapsamında; 361 Şube, 47 Bağlı Şube, 3 yurt dışı Şube denetimi, 12 Genel Müdürlük İş Birimi, 1 İç Sistemler Birimi ile bu Birimlere Bağlı Müdürlükler, 1’i yurt dışı olmak üzere toplam 3 Bağlı Ortaklık denetimi, 24 Bilgi Sistemleri Süreçleri (Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin ilgili maddeleri kapsamında), 4 Genel Müdürlük bilgi sistemleri Biriminin denetimi, 1’i yurt dışı olmak üzere toplam 5 Bağlı Ortaklıkta bilgi sistemleri denetimi, 20 Destek Hizmeti Alınan Kişi ve Kuruluşta bilgi sistemi denetimi, tüm Bankacılık Süreçlerinin denetimi, İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci (İSEDES) denetimi, Sızma Testi Aksiyon Planı Uyum Kontrolleri, BADES Aksiyon Planı Uyum Kontrolleri, Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçleri Denetimi Aksiyon Planı Uyum Kontrolleri, Yönetim Beyanı Çalışmaları (Bilgi Sistemleri Denetimi, Bankacılık Süreçleri Denetimi, Destek Hizmeti Alınan Kişi ve Kuruluşların Yıllık Değerlendirilmesi),Risk Merkezi Denetimi, Bilgi ve İletişim Güvenliği Rehberi Denetimi, Kimlik Paylaşım Sistemi Denetimi, SWIFT Denetimi, Banka Çağrı Merkezlerinin Hizmet Seviyesinin ve Kalitesinin Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik Kapsamında Yapılacak Denetimler, Elektronik Bankacılık Hizmetleri Denetimi, TFRS-9 Süreçlerinin Denetimi, KVKK Süreçlerinin Denetimi (Genel), Geriye Dönük Fişlerin Denetimi, BDDK’ya Yapılan Raporlamaların Doğruluğunun Denetimi, TMSF’ye Yapılan Prim Ödemelerinin Denetimi, Yeni Ürün-Uygulama ve Hizmet Denetimi, Banka ve Finansal İştiraklerinin Uyum Denetimi(Uyum Programının Denetimi), ISO 14001 Çevre, ISO 27001 Bilgi Güvenliği ve ISO 22301 İş Sürekliliği Yönetim Sistemine Uyumun Denetimi tamamlanmıştır.

İÇ KONTROL FAALİYETLERİ

İç Kontrol Başkanlığı, sağlıklı bir iç kontrol ortamının oluşturulmasını ve koordinasyonunu, Banka varlıklarının korunmasını, faaliyetlerin etkin ve verimli bir şekilde Bankacılık Kanunu’na ve ilgili diğer mevzuata, Banka içi politika ve kurallara ve bankacılık teamüllerine uygun olarak yürütülmesini, muhasebe ve finansal raporlama sisteminin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve bilgilerin zamanında elde edilebilirliğini sağlayacak şekilde yapılandırılmıştır. Bu kapsamda, risk odaklı bir bakış açısıyla Banka’nın tüm yurt içi ve yurt dışı şubeleri, Genel Müdürlük birimleri ve konsolidasyona tabi bağlı ortaklıkları kontrol planına dahil edilmektedir.

İç Kontrol Müdürlüğü tarafından icra edilen yurt içi şube kontrolleri, her yıl risklilik durumuna göre hazırlanan kontrol programları çerçevesinde yerinden ve merkezden gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, şubelerde gerçekleştirilen işlemlere ilişkin anlık kontrol faaliyetleri kapsamında gerçek zamanlı kontroller yapılmaktadır. 2022 yılında Bankamızın tüm yurt içi şubelerinde, mevcut 3 yurt dışı şubesi ve 1 yurt dışı bağlı ortaklığında, 35 Genel Müdürlük biriminde ve 5 konsolidasyona tabi bağlı ortaklığında iç kontrol faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Bilgi Sistemleri İç Kontrol Müdürlüğü tarafından 2022 yılı Bilgi Sistemleri İç Kontrol Planı kapsamında, bilgi sistemlerine yönelik faaliyet gösteren 5 adet birimde, 3 adet yurt dışı şubesinde ve 1 adet yurt dışı bağlı ortaklığında bilgi sistemleri iç kontrol faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Bankamız bilgi sistemleri birimlerinin gerçekleştirdiği riskli faaliyetlere ilişkin sürekli kontroller kapsamında yer alan 31 adet kontrol noktası üzerinde periyodik kontroller yapılmıştır.

Tüm bu faaliyetler neticesinde tespit edilen bulgular ve öneriler, raporlar aracılığı ile ilgili taraflarla paylaşılmakta ve alınan aksiyonlar takip edilmektedir. Bilgi sistemleri ve bankacılık süreçleri üzerinde yer alan iç kontroller, risk odaklı bir bakış açısıyla, önemlilik kriterleri esas alınarak değerlendirilmekte ve denetlenen kontrollerin etkinliği ve yeterliliği konusunda denetim kanıtları temin edilerek makul güvence verilmektedir.

İç Kontrol Başkanlığı tarafından, Banka risklerinin tanımlanması, ölçülmesi ve önlenebilmesine yönelik bir şekilde; görevlerin, fonksiyonel ayrımıyla yetki ve sorumlulukların paylaşımının kontrolü yapılmakta, uygulamaya alınacak süreç, prosedür ve projelerde olası riskleri kapsayacak şekilde otokontrol mekanizmalarının oluşturulması, sistemsel kontrollerin yerleştirilmesi ve iyileştirilmesi sağlanmaktadır. Bu sayede, kontrol faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması ve operasyonel risklerin azaltılmasına çalışılmaktadır. Bankanın hedef ve stratejilerine uygun olarak; değişen ihtiyaçlar, riskler, mevzuatsal ve teknolojik gelişmeler takip edilerek iç kontrol sisteminin etkin ve işlevsel olabilmesi için gerekli değişiklikler ve güncellemeler yapılmaktadır. Banka’da kurum içi kontrol kültürünün artırılması hedefiyle çalışmalara devam edilmektedir.

UYUM MÜDÜRLÜĞÜ FAALİYETLERİ

Suç Gelirlerinin Aklanması, Terörün Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesi kapsamında Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından yayımlanmış olan mevzuatta yer alan yükümlülüklerin yerine getirilmesi ile yine aynı konudaki uluslararası ilke, esas ve kurallara uyumun sağlanmasına yönelik faaliyetler Uyum ve Mevzuat Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda, “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” uyarınca Banka’nın tabi olduğu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen müşterilerin tanınması, risk kategorilerine göre sınıflandırılması ve izlenmesi, şüpheli müşteri işlemlerinin bildirilmesi konularında gerekli politika ve prosedürler oluşturulmaktadır. Söz konusu politika ve prosedürlerin uygulanıp uygulanmadığının kontrolü yapılmakta, riskli sektör ve ülke işlemleri için görüş/onay verilmektedir. Şube vb. kanallarla iletilen ya da izleme ve kontrol faaliyetleri kapsamında tespit edilen, Banka nezdindeki şüpheli olabilecek işlemler hakkında risk bazlı yaklaşım çerçevesinde gerekli araştırma ve değerlendirmeler yapılarak, şüpheli olduğu kanaatine varılan işlemler Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’na (MASAK) bildirilmektedir. Banka tarafından uluslararası yaptırımların sağlıklı biçimde takibi amacıyla Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, OFAC vb. uluslararası kurum ve kuruluşların yaptırım kararlarının derlendiği Yasaklılar Listesi, sorgu ve kontrollerde kullanılmaktadır. Banka’nın yurt içi ve yurt dışı şubelerinde suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin yürütülen uyum ile ilgili görev ve faaliyetlerin eş güdümü sağlanmaktadır. Faaliyet gösterilen ülkenin mevzuatı doğrultusunda Banka tarafından oluşturulan uyum programına tabi olan yurt dışı şubelerin, yurt dışı düzenlemelerden kaynaklanabilecek uyum risklerinin takibi ve bu düzenlemelere uyumun kontrolü birer personel aracılığıyla yerine getirilmektedir. Söz konusu faaliyetler yürütülürken iş birimleri ile koordineli olarak çalışılmakta, eğitim faaliyetleri çerçevesinde suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine yönelik Banka içi bilincin ve kültürün sürekli yükseltilmesi amacıyla Banka personeline düzenli olarak sınıf içi ve çevrimiçi eğitimler verilmektedir.

MASAK mevzuatında yapılan bir dizi değişiklikle bir ana kuruluşa bağlı olarak faaliyet gösteren finansal kuruluşlar, Ana Finansal Kuruluş çatısı altında toplanarak tüm yapı “Finansal Grup“ olarak tanımlanmıştır. Finansal grup bünyesindeki her bir kurumun yükümlülükleri münferiden devam etmekte olup; buna ilave olarak “Finansal Gruplar” için grup yükümlülükleri getirilmiştir.

Bu kapsamda oluşturulan Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Finansal Grubu bünyesinde ana finansal kuruluş olarak Bankamız ve diğer finansal kuruluşlar olarak Vakıf Yatırım Menkul Değerler AŞ, Vakıf Faktoring AŞ, Vakıf Finansal Kiralama AŞ yer almaktadır. Finansal Grup yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin gözetimi ve koordinasyonu ana finansal kuruluş olan Bankamız Uyum Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda Finansal Grup Uyum Politikası yayımlanmış, Bankamız Uyum Görevlisi aynı zamanda Finansal Grup Uyum Görevlisi olarak atanmış, Banka Uyum görevlisi Yardımcısı da Finansal Grup Uyum Görevlisi Yardımcısı olarak atanmıştır. Grup bünyesindeki uyum faaliyetlerinde ortak bir şekilde grup uyum standartları doğrultusunda hareket edilmesi için Bankamız Uyum Birimi tarafından diğer üç finansal kurumun Uyum Birimleri ile ortaklaşa çalışmalar yürütülmekte bu kapsamda gerekli rehberlik ve yönlendirmeler yapılarak finansal grup uyum yükümlülükleri kontrol edilmektedir.

MEVZUATI İZLEME VE DEĞERLENDİRME FAALİYETLERİ

Bankacılık faaliyetleri ile ilgili mevzuatın izlenmesi ve mevzuata uyum sürecinin etkin ve verimli bir şekilde yönetilebilmesi kapsamında, Uyum ve Mevzuat Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösterilmektedir.

Bankacılık faaliyetlerini ilgilendiren mevzuat ve bankacılık uygulamaları konusunda yaşanan gelişmeler güncel olarak izlenmekte, mevzuat değişikliklerinin bankacılık faaliyetlerine etkisi yorumlanmakta, bu kapsamda Banka ile Bankaca verilen hizmetlerle ilişkili olarak Banka iştirakleri tarafından alınması gereken tedbirler ve Banka iç mevzuatında ve uygulamalarında yapılması gereken değişiklikler tespit edilerek, ilgili birimlere konu hakkında yazılı bilgi verilmekte ve gerekli tedbirlerin alınması talep ve takip edilmektedir. Ayrıca, bankacılıkla ilgili mevzuat düzenleme taslakları hakkında da ilgili birimler haberdar edilerek, düzenleme henüz yürürlüğe girmeden önce gerekli çalışmaların başlatılması sağlanmaktadır.

“Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik” kapsamında mevzuata uyum kontrollerine yönelik görevler yürütülmektedir. Bu kapsamda, Banka’da mevzuat değişikliklerine uyum çalışmaları koordine edilmekte, mevzuat değişikliklerinin Banka iç mevzuatına ve uygulamalarına yansıtılmasına yönelik olarak ilgili iş birimlerince alınan tedbirler, gerçekleştirilen uygulama değişiklikleri ve iç mevzuat düzenlemeleri mevzuata uyum açısından takip ve kontrol edilmekte, gerekli görülen düzeltme ve değişikliklerin yapılması sağlanmaktadır. Bu suretle mevzuata zamanında ve tam olarak uyum sağlanabilmesi için gerekli tedbirler alınmakta, ayrıca yeni ürün ve hizmetlerin mevzuata uyumuna yönelik kontroller gerçekleştirilmekte, iç mevzuat ve izahnamelerin güncel tutulması koordine edilmektedir.

Türkiye Bankalar Birliği nezdinde yapılan toplantılara Banka katılımının sağlanmasını teminen gerekli bildirim ve koordinasyon süreçleri yürütülmekte, mevzuata uyum çalışmaları kapsamında oluşturulan Çalışma Gruplarına ilgili iş birimleri ile katılım sağlanmakta ve yapılan toplantılara iştirak edilmekte, Birlik tarafından gönderilen görüş talepleri ilgili iş birimlerinden alınan görüşler çerçevesinde değerlendirilerek Banka adına yanıtlanmaktadır. Birlik nezdinde yapılan çalışmalara ait bilgilendirmeler ile Birlik tarafından iletilen mevzuat düzenlemeleri, Kurum talimatları ve bilgilendirmelerinin, ilgili iş birimlerine bildirimi sağlanmakta ve alınan aksiyonlar takip edilmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri ve OECD ülkeleri arasında imzalanmış olan uluslararası vergi uyumunun artırılmasına yönelik karşılıklı bilgi değişimi anlaşmalarına ilişkin mevzuat izlenmekte ve söz konusu düzenlemelere uyumun sağlanmasını teminen ilgili iş birimleri yönlendirilerek, bu kapsamda ilgili iş birimlerince yapılan çalışmalar takip edilmekte, bu doğrultuda Yabancı Hesapların Vergi Uyumu Yasası (FATCA) ve Ortak Raporlama Standartları (CRS) mevzuatına uyumun sağlanmasına yönelik koordinasyon çalışmaları yürütülmektedir.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nca “Sistemik Önemli Bankalara” yönelik olarak getirilen, İyi Uygulama Rehberlerinde yer alan tüm ilkelere uyum sağlanması ve kısmen veya tamamen uygulanmayan ilkeler için hazırlanacak ayrıntılı gerekçelerin her yıl İSEDES raporlarının teslimi ile birlikte BDDK’ya sunulması yükümlülüğü kapsamında, “Sistemik Önemli Banka” olarak belirlenen Banka’nın uygulamaları ile politika dokümanlarının İyi Uygulama Rehberlerinde belirtilen ilkeler ile tam uyumlu olmalarına yönelik takip ve kontrol faaliyetleri yürütülmekte, gerektiğinde değişiklik ve düzeltmelerin yapılması amacıyla ilgili iş birimleri koordine edilmektedir.

Ayrıca, Banka’nın yurt dışında bulunan şubelerinin, faaliyette bulundukları ülkelerin mevzuatına uyumunun, ilgili şubelerde bu kapsamda görevlendirilen personelce kontrol edilerek, uyum konusunda raporlama yapılması sağlanmaktadır.

Müdürlük faaliyetleri doğrultusunda, Banka’nın yürürlükteki kanunlara ve ilgili diğer düzenlemelere, Banka iç politika ve prosedürlerine, organizasyonel yönetime ve etik standartlara uyumunun desteklenmesi, tüm yasal düzenlemelere uyum yoluyla Banka’nın itibarının ve bütünlüğünün korunması hedeflenmektedir.

Bankanın sürdürülebilirlik ile ilgili düzenlemelere tam uyumunun sağlanması, iklim değişikliği ve kontrolsüz atıklar gibi çevre sorunlarının önlenmesi için T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yayımlanan mevzuat düzenlemeleri yakinen takip edilerek, ilgili birimler konuya ilişkin bilgilendirilmekte, Birleşmiş Milletler tarafından 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına katkı sağlanmaktadır.

2022 YILINDA YAYIMLANAN ÖNEMLİ MEVZUAT DÜZENLEMELERİNE İLİŞKİN ÖZET BİLGİLENDİRME

TCMB tarafından 2021 yılında yayımlanarak yürürlüğe giren, döviz hesabı bulunan müşterilerin, hesaplarındaki bakiyeyi TL’ye dönüştürerek vadeli mevduat hesabı açabilmesi ve kur riskinden korunabilmesine imkân sağlayan Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ve Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ilk etapta yalnızca gerçek kişileri kapsıyordu. 2022 yılında yapılan düzenlemeler ile söz konusu Tebliğlerin kapsamına gerçek kişilerin yanında tüzel kişiler de alınmıştır.

Ayrıca, tasarruflarını değerlendirirken kurdaki yükselişe karşı tasarruflarını korumak isteyen müşterilere özel yeni bir finansal alternatif olarak 31 Aralık 2022’ye kadar uygulanmak üzere sunulan “Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı” na ilişkin usul ve esaslar Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Desteklenmesine İlişkin 5206 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmiştir. 17 Aralık 2022 tarihinde yapılan değişiklik ile Kararın uygulama süresi 31 Aralık 2023’e uzatılmıştır.

Yurt dışında yerleşik Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler için, yurt dışından transfer ettikleri dövizi TL’ye dönüştürerek vadeli mevduat hesabı açabilme ve kur riskinden korunabilme, ayrıca TCMB tarafından ödenecek ilave getiriyi elde etme imkânı sağlayan Yurt Dışında Yerleşik Vatandaşlar Mevduat ve Katılım Sistemi Hesapları Hakkında Tebliğ (YUVAM) yayımlanmıştır. Tebliğde yapılan değişiklikler ile önce yurt dışında yerleşik vatandaşların sermayedar olduğu, yasal yerleşim yeri yurt dışında olan şirketler de Tebliğ kapsamına alınmış, daha sonra yapılan değişiklikle de Tebliğ hükümlerinden faydalanmak için gerekli olan vatandaşlık şartı kaldırılmıştır.

Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yetkili kuyumcular ve rafineriler aracılığıyla ya da doğrudan banka şubelerine gelerek bankalardaki altın hesaplarına yatırdıkları fiziki altın varlıklarının Türk lirası cinsinden mevduat hesaplarına dönüştürülmesine imkân tanınmasına ve hesap sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenleyen Altın Cinsinden Fiziki Varlıkların Finansal Sisteme Kazandırılması Hakkında Tebliğ yayımlanmıştır.

TCMB’nin duyurduğu Liralaşma Stratejisi kapsamında yürürlüğe konulan yukarıdaki mevduat ürünlerine gelir vergisi istinası sağlanarak bu ürünlerden elde edilen gelirlerde stopaj oranı yüzde 0 olarak belirlenmiştir.

İhracat Genelgesinde yapılan düzenleme ile ihracatçılara ihracat bedellerinin en az yüzde 40’ını bankalara satma, bankalara da bu bedelleri TCMB’ye satarak, ihracatçılara karşılığında TL ödeme yapma yükümlülüğü getirilmiştir.

İlaveten, İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reeskont Kredisi Uygulama Talimatında yapılan düzenleme ile, reeskont kredisi kullanacak firmalara, toplamda en az kredi tutarına karşılık gelen tutarda ihracat bedeli döviz satışının yapılması kaydıyla, kredi vadesi boyunca, ihracat gelirlerinin yüzde 30’unun da bankalara satılması ve bir ay süreyle satışı yapılan döviz tutarının yeniden satın alınmamasını taahhüt etme yükümlülüğü getirilmiştir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda yapılan düzenlemeyle, kurumların döviz ve altın cinsi hesaplarının kur korumalı mevduat hesaplarına çevrimi neticesinde elde edilen kur farkı ve faiz geliri kazançları vergiden istisna edilmiştir.

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelikte yapılan değişiklik ile KOBİ’ler için belirlenen ciro sınırı 125 milyon TL’den 250 milyon TL’ye yükseltilmiştir.

TLREF geçişine ilişkin olarak, Türkiye Bankalar Birliği tarafından, Türk Lirası Bankalararası Satış Oranı’nın (TRLIBOR) sonlandırıldığı, TRLIBOR için son yayınlanma tarihinin 30 Haziran 2022, TRLIBOR/TLREF geçiş spread oranı ilanının 1 Temmuz 2022, yaşayan TRLIBOR’a endeksli işlemlerin TLREF’e geçişinin 1 Temmuz 2022 olarak belirlendiği duyurulmuştur.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğde yapılan değişiklik ile Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında döviz cinsinden akdettikleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinin ödeme yükümlülüklerinin TL olarak yerine getirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

TCMB tarafından yayımlanarak yürürlüğe giren Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ ile bankalara ve TCMB tarafından belirlenen mali kuruluşlara, yükümlülükler tarafında; döviz cinsinden mevduat ve kıymetli maden depo hesapları ile nitelikleri Merkez Bankasınca belirlenen yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan fonlar için, varlıklar tarafında ise; usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen menkul değerler ve Türk lirası cinsinden nakdi krediler için TCMB nezdinde menkul kıymet (uzun vadeli Devlet İç Borçlanma Senetleri ve Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Şirketi tarafından ihraç edilen kira sertifikaları) bulundurma yükümlülüğü getirilmiştir.

Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğde yapılan değişiklikler ile bankalar ile finansman şirketlerinin Tebliğde sayılan istisnalar hariç TL cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredilerinin yüzde 10 oranında zorunlu karşılığa tabi olmasına yönelik düzenleme yapılmış, daha sonra bu oran yüzde 20’ye yükseltilmiş ve son olarak söz konusu oran bankalar için yüzde 0’a indirilerek Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ kapsamında yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisi ile ikâme edilmiştir.

Tüketici kredilerine ilişkin genel vade sınırı, kredi tutarı 50 bin TL’ye kadar olan krediler için 36 ay, 50 bin TL üzerinde 100 bin TL altında olan krediler için 24 ay, kredi tutarı 100 bin TL üzerinde olan krediler için 12 ay olarak belirlenmiştir.

Taşıt kredileri ve otomobil rehni alınarak kullandırılan kredilerin azami tutarları ve kredi vadeleri, krediye konu taşıtın nihai fatura değeri ve kasko değerine göre yeniden belirlenmiştir.

Tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla kullandırılacak kredilerde ve konut teminatlı kredilerde kullandırılacak kredi tutarının, teminat olarak alınan konutun ekspertiz değerine, sıfır veya ikinci el olup olmamasına ve enerji sınıfına göre değişkenlik göstermesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

TCMB’nin Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi Uygulama Talimatında yaptığı değişiklik ile yatırım taahhütlü avans kredilerine, yalnızca kalkınma ve yatırım bankalarınca aracılık edilebileceği yönündeki kısıtlama kaldırılmış, kredi toplam limiti 150 milyar TL’ye yükseltilmiş ve bu limitin 50 milyar TL’lik kısmı turizm alanında faaliyet gösteren firmalarca kullanılacak yatırım taahhütlü avans kredilerine tahsis edilmiştir.

Finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik makro ihtiyati adımlar kapsamında BDDK tarafından alınan kararlar ile;

Bankalar ve finansal kuruluşları dışındaki şirketlerden, bağımsız denetime tabi olan şirketlerin, kredi başvurusu yaptıkları tarih itibarıyla yabancı para (YP) nakdi varlıklarının TL karşılığının 10 milyon TL’nin üzerinde olması halinde ve bu şirketlerin YP nakdi varlıklarının, en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamından veya son bir yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 5’ini aşması durumunda söz konusu şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmamasına, bu karara aykırı işlem yapılması durumunda ise bu şirketlere kullandırılan TL cinsinden ticari nitelikli tüm nakdi kredilere, Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında, BDDK tarafından istisna olarak belirlenen krediler hariç olmak üzere 1 Mayıs 2022 tarihinden itibaren kullandırılacak ticari nitelikteki nakdi kredilere, yurt dışı yerleşiklerle türev işlem gerçekleştiren bankalar ve finansal kuruluşlar dışındaki yurt içi yerleşik kişilere TL ve YP cinsinden kullandırılan ticari nitelikli nakdi kredilere, sermaye yeterliliği oranı hesaplamasında standart orandan farklı risk ağırlık oranı uygulanmasına karar verilmiştir.

Tüketici kredilerinde lehe alınan paralar üzerinden daha önce yüzde 5 olan BSMV oranı yüzde 10’a yükseltilmiştir.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yapılan düzenleme ile tüketici ve konut kredilerinde tüketicilere sigorta ve diğer yan ürün ve hizmetlerin kredi kullanım şartı olarak sunulmasına sınırlandırma getirilmiştir.

7412 sayılı İstanbul Finans Merkezi Kanunu ile İstanbul Finans Merkezinde gerçekleştirilecek faaliyetler ve bu faaliyetlere dair teşvik, indirim, istisna ve muafiyetler düzenlenmiştir.

5411 sayılı Bankacılık Kanununda yapılan değişiklik ile mevduat sigortasının kapsamı tasarruf mevduatı yanında resmî kurumlara, kredi kuruluşlarına ve finansal kuruluşlara ait olan mevduat dışındaki tüm mevduatı (2022 yılı için 200 bin TL’ye kadar, 2023 yılı için 400 bin TL’ye kadar) kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

Bankaların destek hizmeti almalarına ilişkin olarak, alınacak hizmetin niteliğine göre bu hizmeti sunacak destek hizmeti kuruluşları ile diğer hizmet sağlayıcılarının bu hizmetleri sunarken uymaları gereken usul ve esasları belirlemeye ve bunları yetkilendirmeye BDDK yetkili kılınmıştır.

Bankalara faaliyet konuları bazında sınırlama veya kısıtlamalar getirmek suretiyle de faaliyet izni vermeye BDDK yetkili kılınmıştır.

TCMB tarafından yapılan düzenleme ile TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı TCMB’nin belirlediği oranların altında olan bankalardan değişen oranlarda komisyon alınmasına başlanmıştır.

BDDK tarafından Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelikte yapılan değişiklik ile, yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının mutlak değerlerinin haftalık basit aritmetik ortalaması 2023 yılından itibaren geçerli olmak üzere azami yüzde 5 olarak belirlenmiştir.

BDDK tarafından, bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları kredi tahsis aşamasında alınması gereken müşteriler, 2023 yılından itibaren geçerli olmak üzere, bankacılık sektöründeki toplam riski talep edilen kredi dahil 200 milyon TL üzerinde olanlar şeklinde belirlenmiştir.

TCMB tarafından, yurt içinden yurt dışına yapılan tüm para transferlerinde müşteri tarafından ödeme mahiyetinin açık bir şekilde ve yazılı olarak beyan edilmesi, ayrıca TCMB’nin belirlediği tutarların üzerindeki transferlerde ise müşteriler tarafından bankalara transfer mahiyetine ilişkin tevsik edici belge ibraz zorunluluğu getirilmiştir.

TL mevduat hesaplarından elde edilen faiz gelirleri ile tahvil ve bonolardan elde edilen gelir ve kazançlara uygulanan indirimli stopaj oranlarının uygulama süresi 31 Aralık 2022’den 30 Haziran 2023’e uzatılmıştır.

BDDK tarafından Bilgi Sistemleri ve İş Süreçleri Bağımsız Denetimi Hakkında Yönetmelik yayımlanmış ve Kurum gözetimi ve denetimi altındaki kuruluşların bilgi sistemleri ile iş süreçlerinin, bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi ile ilgili usul ve esaslar düzenlenmiştir. Bilgi Sistemleri ve İş Süreçleri Bağımsız Denetimine İlişkin Rapor Hakkında Tebliğ ile de Bilgi Sistemleri ve İş Süreçleri Bağımsız Denetimi Hakkında Yönetmelik kapsamında hazırlanacak olan bağımsız denetim raporunun içerik ve şekline ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte yapılan değişiklik ile 75 bin TL olan tutara bağlı kimlik tespiti gerektiren işlem sınırı 85 bin TL’ye yükseltilmiştir. 2023 yılında söz konusu tutar güncellenerek 85 bin TL’den 185 bin TL’ye yükseltilmiştir.

5520 sayılı Kanunda yapılan düzenleme ile, bankalar, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri için kurumlar vergisi oranı yüzde 25 olarak belirlenmiştir.

Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından yayımlanan Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Bankacılık Sektörü İyi Uygulamalar Rehberinde, bankaların kişisel verilerin korunması alanında uyması gereken usul ve esaslar ile yerine getirmesi gereken yükümlülüklere ilişkin genel açıklamalara yer verilmiştir.

BDDK’nın yayımladığı Sır Niteliğindeki Bilgilerin Paylaşılması Hakkında Yönetmeliğe İlişkin 2022/1 Sayılı Genelgede, sır saklama yükümlülüğü, sır saklama yükümlülüğünden istisna tutulan haller, sır niteliğindeki bilgilerin paylaşılmasına ilişkin genel ilkeler hakkında hususlara yer verilmiştir.

5834 sayılı Karşılıksız Çek ve Protestolu Senetler ile Kredi ve Kredi Kartları Borçlarına İlişkin Kayıtların Dikkate Alınmaması Hakkında Kanunda yapılan düzenleme ile anapara ve/veya taksit ödeme tarihi 1 Ekim 2022 tarihinden önce olup da ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtlarının, söz konusu borçların ödenmesi geciken kısmının 1 Temmuz 2023 tarihine kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmayacağına yönelik düzenleme yapılmıştır.

TCMB tarafından; tüm fon transferlerinde kullanılabilecek olan, para transferini başlatan kurum ile alıcı kurum arasında yasadışı bir işlem riski hakkında bilgi paylaşılmasını ve sistemde bulunan tüm katılımcıların da bilgilendirilmesini sağlamaya yarayan Güvenlik Katman Servisinin (SİPER) hizmete sunulduğu açıklanmıştır.

Finansal hizmet kullanıcılarının birbirinden farklı ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdindeki hesaplarını tek bir erişim noktasından yönetebileceği ve ödeme emirlerini verebileceği güvenli, verimli, etkin, düşük maliyetli ve yenilikçi iş modellerinin oluşmasına fırsat tanıyan “GEÇİT” altyapısının tesis edildiği duyurulmuştur.

BANKA VE FAALİYETLERİ İLE İLGİLİ DİĞER BİLGİLER

Banka aleyhine açılan ve Bankanın mali durumunu ve faaliyetlerinin etkileyebilecek nitelikte dava bulunmamaktadır.

Banka’nın yatırım danışmanlığı ve derecelendirme gibi konularda hizmet aldığı kurumlarla arasında çıkar çatışmasına yol açabilecek herhangi bir konu söz konusu olmamıştır.

Çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim konularında VakıfBank aleyhine açılan herhangi bir dava bulunmamaktadır.